Desktop Heap

W swojej pracy bardzo lubię dowiadywać się o zupełnie nowych rzeczach, o których jeszcze nigdy nie słyszałem. Ostatnio taką nowością dla mnie było pojęcie desktop heap (sterta pulpitu???). Jest to coś, czym 99% z nas przez 99% czasu nie ma potrzeby się zajmować, a zainteresujemy się tym dopiero, jak to często bywa, kiedy pojawią się kłopoty.

Ja spotkałem się z desktop heap przy okazji problemów z usługami systemowymi tj. jeszcze kilka minut temu nie było kłopotów i nagle przestały się uruchamiać. W logu systemowym pojawił się natomiast komunikat podobny do poniższego:

Could not find file ‘C:\WINDOWS\TEMP\ayui23kj.dll’

Kolega znalazł artykuł, który jako winowajcę wskazywał właśnie desktop heap i było to strzałem w dziesiątkę. Pojęcie to zostało dobrze opisane w tym artykule, dlatego tutaj opiszę je tylko pokrótce. Zacznijmy od tego, że w systemie Windows mamy pojęcie sesji (ang. session) pod którym kryje się ogół zasobów powiązanych z pojedynczym zalogowanym użytkownikiem.

W ramach sesji może istnieć wiele window station. Obsługują one schowek i zawierają w sobie różne procesy oraz pulpity (ang. desktop). Warto zapamiętać, że tylko jedna stacja może komunikować się z użytkownikiem i nazywa się ona Winsta0.  Co okaże się ważne później, wszystkie usługi systemowe działające na tym samym koncie zostają przydzielone do tej samej stacji.

To dość daleka analogia, ale stacja przypomina mi domeny aplikacyjne znane z platformy .NET. Domeny aplikacyjne to takie małe procesy, które służą zwiększeniu bezpieczeństwa przez separację różnych zadań od siebie, a więc oba pojęcia mają podobną rolę.

Wspomniane pulpity zawierają w sobie wirtualną/logiczną przestrzeń, na której można coś wyświetlić. To również pojemniki na obiekty interfejsu użytkownika takie, jak okna i menu. Dokładniej obiekty te przechowywane są w części pulpitu zwanej właśnie stertą. Problem polega na tym, że sterta ma ograniczoną wielkość i może się zapełnić, i tak było w moim przypadku.

Wielkością sterty można co prawda sterować (patrz tutaj oraz tutaj), ale pytanie brzmi co spowodowało jej przepełnienie. W moim przypadku problemem okazała się zła obsługa niezarządzanych zasobów przez jedną z usług. Zasoby te nie były poprawnie zwalniane i wypełniały stertę, dodatkowo blokując inne usługi. Po wprowadzeniu poprawki problem z uruchomieniem usług ustąpił.

Na koniec chcę zwrócić uwagę na jedną rzecz. Ta jedna usługa blokowała inne bo wszystkie działały na tym samym koncie. W związku z tym korzystały z tej samej stacji, pulpitu i sterty. To co potwierdziło przepełnienie sterty był fakt, że zmiana konta używanego przez usługę powodowała, że można ją było poprawnie uruchomić. Innymi słowy zmiana konta powodowała przeskoczenie do innej stacji, a więc również do innej, nie wypełnionej sterty.